Anarkiismo kaj diskonigo de Esperanto en Ĉinio - Anarchism and the disclosure of Esperanto in China

La disvastiĝo de Esperanto en Ĉinio en la komenca stadio karakteriĝas per strikta ligiĝo kun anarkiismo, kaj pro tio iuj opiniis, ke la idealo de la esperantistoj ja estas anarkiismo.

Anarkiismo formiĝis en Francio kaj Germanio dum la 40-aj jaroj de la 19-a jarcento, kaj aperis Stirne-anarkiismo kaj Proudhom-socialanarkiismo. Poste floris en Rusio la kolektiva anarkiismo de Bakunin, kaj anarki-komunismo kaj anarki-sindikatismo de Kropotkin. La ismoj propagandataj de ili estis diversaj. Krom la scienca socialismo, tiam troviĝis diversspecaj socialismoj. Tiaj ismoj multe influis intelektulojn kaj vicaron de laboristoj. Grupo da ĉinaj studentoj en Japanio kaj Eŭropo, inkluzive de progresemaj junuloj, kiel ekz., Bakin, akceptis la influon de anarkiismo.

La ĉinaj anarkiistoj kombinis la anarkiismon kun Konfucianismo kaj la doktrino de Kang Youwei pri “granda harmonio” kaj “komuna harmonia rondo” de la homaro, kun la revo fondi perfektan socion, en kiu “beboj petolas en la sino de la patrino kaj plenkreskuloj sate ĝuas plezuron, ili vivas sen batalo, sen ĉagreno, sen plendo kaj sen konkuro, nur en ĝojo kaj harmonio tra la mondo”. Tiuj pensoj nature koincidis kun la interna ideo de Esperanto, iniciatita de Zamenhof. D-ro Zamenhof kreis Esperanton por nuligi la diskriminacion kaj malamon inter gentoj kaj rompi la septon inter religioj, kun la celo fondi mondpacon kaj grandan harmonian rondon de la homaro. La ĉinaj anarkiistoj prenis Esperanton kiel miraklan lingvon por fondi idealan socion kaj harmonian rondon de la homaro, opiniante, ke la valoro de Esperanto kuŝas ne nur en restarigo de Ĉinio, sed ankaŭ en interkompreniĝo kaj interligiĝo de nacioj kaj revoluciuloj. Pro tio ili senlace kaj tutanime klopodis disvastigi Esperanton.

Pluraj pioniroj de la ĉina Esperanto-movado en la komenca periodo estis adeptoj de anarkiismo, ekz., Liu Shipei, Zhang Ji, Wu Zhihui, Li Shizeng, Zhang Jingjiang, kaj poste Liu Shifu (Sifo), Ou Shengbai (Sinpak Au), Huang Zunsheng (Wong Kenn) k.a. ili aktive diskonigis Esperanton unuflanke kaj anarkiismon aliflanke. Liu Shipei, Zhang Ji kaj Li Shizeng eldonis eksterlande revuon plenan je anarkiismo. Liu Shifu prenis disvastigon de anarkiismo kiel sian mision por la tuta vivo. Dum la jaroj 1913-1915, li redaktis la revuon Voĉo de la Popolo, kiu servis kiel lia ĉefa batalkampo por diskonigi anarkiismon kaj Esperanton. Kvankam la anarkiismo en Ĉinio estis delonge jam neita de la historio, tamen estas aprobinde, ke la anarkiistoj enkondukis Esperanton en Ĉinion kaj faris energiajn klopodojn por disvastigi la lingvon en Ĉinio.

La Angla Traduko

The initial dissemination of Esperanto is characterised with tight links with anarchism, and for that reason some believed that the ideal of the Esperanto speakers is anarchism.

Anarchism was founded in France and Germany during the 1840s, and appeared as Stirnerian anarchism[1] and Proudhonian social anarchism[2]. Later in Russia flourished the Collectivist Anarchism of Bakunin[3], and Anarchist-communism and anarcho-syndicalism of Kropotkin[4]. The doctrines they propagated were very diverse. Apart for scientific socialism there were many diverse types of socialism at the time[5]. Such isms greatly influenced intellectuals and types of workers. A group of Chinese students in Japan and Europe, including progressive young people like Ba Jin for example accepted the influence of Anarchism.

The Chinese anarchists combined anarchism with Confucianism[6] and the doctrine of Kang Youwei[7] about the "great harmony" and "common harmonious circle" of humanity. With the dream of founding a perfect society in which "Babies mourn in the bosom of the mother and adults are full of pleasure, they live without struggle, without grief, without complaint and without competition, only in joy and harmony throughout the world". These thoughts naturally coincided with the internal idea of Esperanto initiated by Zamenhof. Doctor Zamenhof created Esperanto to nullify discrimination and hate between peoples [ethnic groups] and to break down the partition between religions. With goal to establish world peace and a great harmonious circle of humanity. The Chinese anarchists took Esperanto as a miraculous language for establishing an ideal society and a harmonious circle of humanity. Thinking that the value of Esperanto would lie in the restoration of China, but also in the understanding and interconnections between nations and revolutionaries. For this reason they tried tirelessly and wholeheartedly to spread Esperanto.

Several pioneers of the Chinese Esperanto movement in the initial period were followers of Anarchism. For example Liu Shipei, Zhang Ji, Wu Zhihui, Li Shizeng, Zhang Jingjiang, kaj poste Liu Shifu (Sifo), Ou Shengbai (Sinpak Au), Huang Zunsheng (Wong Kenn) etc. They actively spread Esperanto on the one hand, and Anarchism on the other. Liu Shipei, Zhang Ji kaj Li Shizeng published outside the country a magazine full of anarchism. Liu Shifu took the spreading of Anarchism as his mission in life. During the years 1913-15, he edited the magazine Voice of the People, which served as his main battlefield for publishing anarchism and Esperanto. Although anarchism has longed been denied in history, it is nevertheless accepted that the Anarchists introduced the language into China and made energetic efforts to spread the language in China. 

____________________________________________________

1: Max Stirner was a German philosopher most known for his work the Ego and His Own. Though its misleading to say there was a flourishing Stirner influenced Anarchist movement in the 1840s. There are probably more Stirner admirers now than at any time previously.

2: Pierre Joseph-Proudhon was an influential thinker and advocate of workers societies, his ideas did lay the foundation for what became known as Mutualist-socialism.

3: Mikhail Bakunin was a quite famous revolutionary, though his ideas were more popular in Spain, Italy and Switzerland than they were in Russia.

4: Peter Kropotkin is indeed a famous advocate of Anarchist-Communism, though the earliest Anarchist-Communists were probably in France and Italy in the 1850s, with advocates like Joseph Dejacque and Carlo Cafiero.

5: Scientific socialism was how Marx and Engels described their ideas, officially the Communist Party of China is an heir to it, though through many confusing and contradictory layers.

6: Most of the early Chinese Esperantists promoted Anarchist-Communism, and while there was some cross pollination with other Chinese groups including Daoism and reformed Buddhism.

7: Kang Youwei was a Confucian scholar and extremely difficult to summarise in his ideas. He mainly advocated constitutional monarchism but also was one of the earliest public figures to talk about opposing capitalism and the benefits of socialism and communism. Though what he meant by those terms is quite contested. He was also an important influence on many Chinese political activists including many early members of the Communist party, most famously Mao Zedong who dedicated many early articles to Kang Youwei's teachings.

Sifo - Liu Shifu (1884-1915)

SIFO - Liu Shifu - (ĉine 劉師復) (1884-1915), estis ĉino, verkisto kaj la unua anarkiisto en Ĉinio. Li naskiĝis en 1884 en Kantono (Ĉinio), kaj mortis pro malriĉeco, neflegita dum la malsano la 27-an de marto 1915 en Ŝanhajo. De sia junaĝo li partoprenis politikan revolucion por renversi la Manchu-dinastion. Bombatencis Manchu admiralon en Kantono, 1907; malsukcesis; perdis sian maldekstran brakon; en malliberejo dum 3 jaroj. Multe verkis. Helpis sukcesigi la revolucion; rezignis altan ŝtatoficon; sin turnis por socia revolucio. Adepto de la doktrinoj de Tolstoj kaj Kropotkin. Fondis „Konsciencan Grupon“ kun vivreformaj principoj. (vegetara, senservista, senedzeca ktp). Esperantisto de 1912. Kunfondinto de Esperanto Asocio en Ŝanhajo. En 1913 eldonis ĉiusemajnan ĉinan Esperanto-gazeton „La Voĉo de la Popolo“. Fariĝis mem redaktoro, kompostisto kaj presisto kaj predikis anarkiistan komunismon.

Vivo kaj agado

Sifo estis influa figuro en la Ĉina revolucia movado frue en la dudeka jarcento, kaj en la Ĉina Anarĥisto-movado specife. Li estis esenca rolanto en la movado, precipe en provinco Kantono, kaj unu el la plej gravaj organizintoj en la Ĉina Anarĥisma tradicio.

Li komencis sian radikalan karieron kiel membro de la Ĉina Atenca Grupo, kontraŭkolonia movado kiu estis forte influita de la taktikoj de la rusa nihilisto-movado kaj rekomendis revolucian terorismon kaj la atencon de krimaj elitoj. Post konvertiĝo al Anarĥismo li kondamnis ĉi tiujn taktikojn kiel kontraŭproduktemaj kaj transmetis sian fokuson al baza organizado inter kamparanoj kaj laboristoj por konstruadi revolucian amasmovadon. Li estis unu el la unuaj ĉinaj revoluciuloj kiuj grave rekomendis organizadon al kamparanoj kiel kerna elemento de ilia revolucia strategio.

En 1912 Sifo fondis la “Asocion de kokoj kiuj kokkrias en mallumo” (alinome Kokokrio-asocio), kies ĵurnalo, Voĉo de la Popolo, estis la gvida organo de ĉina anarĥismo en la 1910a jardeko. Sifo estis sperta ekzemplo de de anarĥisma doktrino kaj lia polemika interŝanĝo kun la socialisma gvidanto Jiang Khangu helpis al popularigo de anarĥismo kiel “pura socialismo” kaj al ĝia distingo el aliaj tendencoj en socialisma penso.

Oni kutime priskribas la Kokokrio-asocion, ankaŭ konata per "Guangzhou grupo", kiel “gvidata” de Sifo. Tio ĝustas se por tio oni komprenas gvidadon per ekzemplodono ĉar oni neniam cedis al li formalan postenon aŭ trudan aŭtoritatecon fare de la grupo. Ĝiaj plej gravaj kontribuaĵoj en tiu momento estis la starigo de “ligo inter intelektuloj kaj laboristoj” kaj ĝia politika propaganda laboro kiu ekintencis la diferencigon de anarĥismo disde ĉiuj aliaj socialismoj kiuj iĝis pli kaj pli popularaj; kaj tion farante, ĝi sukcesis unuafoje formigi klaran ideon pri tio kio estas Anarĥismo. La Guangzhou grupo uzis certigajn asertojn pri rajtoj de laboristoj, virinoj, kamparanoj, kaj alia subpremataj grupoj por enkadrigi ĝian koncepton de Anarĥisma socio. Videble malĉeestis ia mencio pri etnaj malplimultoj, ĉar parto de ĝia nociaro estis la elimino de etna, rasa, kaj nacia identecoj favore al internaciisma identeco kiu enmetu unuarangan gravecon je fideleco al homaro kiel tuto, anstataŭ al iuj etna aŭ rasa grupoj.

Endas rekoni ke ĉi tiu pozicio estis formulita responde al la graveco donita al ideo je etneco de la Kontraŭ Manĉu-movado, kiu provis rajtigi la nelegitimecon de la Qing dinastio surbaze parte de la fakto ke ĝiaj membroj apartenis al etna malplimulto kiu havis nenian rilaton al la Han plimulto, pozicio kiun Anarĥistoj de ĉiuj kvar ĉefaj grupoj mallaŭdis kiel rasisma kaj nekongrua al movado kiu deklaris labori por liberigo. Ĝia pozicio, sekve, estis ke organizado bazita je etneco instigis rasismon, kaj ne havis lokon en revolucio kiu serĉis liberigon por tuta homaro.

Li estis tre aktiva en la movado por la Internacia Lingvo Esperanto, en kiu li uzis la pseŭdonimon Sifo.

ĉi tio artikolo el vikipedio https://eo.wikipedia.org/wiki/Sifo

*Specife li estis la unua anarkiisto aktiva en Ĉinio. Tie jam ĉinoj anarkiistoj en la ekzilo komunumo.

Summary

Sifo -Liu Shifu- (Chinese 劉師復) (1884-1915) was a Chinese writer and the first Anarchist[1] in China. He was born in Canton and died in poverty from lung cancer on the 27th of March 1915 in Shanghai. In his youth he took part in the political revolution to topple the Manchu Dynasty. He bombed a Manchu Admiral unsuccessfully in Canton in 1907, he lost his left arm and spent 3 years in prison. He wrote a lot. He helped the revolution succeed, resigned from high office and turned towards the social revolution. An adept of the principles of Tolstoy and Kropotkin, he founded the "Conscience Group" which practised life reforming principles (Vegetarianism, selflessness, free love etc). Became an Esperantist in 1912, cofounded the Esperanto Association in Shanghai. In 1913 he published the weekly Chinese and Esperanto language newspaper "Voice of the People", became the editor, compositionist and persistently preached Anarchist Communism.

Life and Activity

Sifo was an influential figure in the Chinese revolutionary movement in the early 20th century, and in the Chinese Anarchist movement specifically. He held an essential role in the movement, mainly in the province of Canton, and one of the most important organisers in the Chinese Anarchist tradition.

He began his radical career as a member of the "Chinese Attack Group", an anti-colonial movement which was strongly influenced by the tactics of the Russian Nihilist movement and supported revolutionary terrorism and attacks on the criminal elite. Later after his conversion to Anarchism he condemned these methods as counter productive and transferred his focus onto a base organisation to unite the peasants and workers to build a revolutionary mass movement. He was one of the first Chinese revolutionary to recognise organising peasants as a crucial element of their revolutionary strategy.

In 1912 Sifo founded the "Association of the Cock who Crows in the darkness" (also known as "Cock-Crow Association) whose journal, the Voice of the People was the leading organ of the Anarchist movement in the 1910s. Sifo was an expert example of the Anarchist doctrine and his polemical exchanges with the Socialist leader Jiang Khangu helped to popularise Anarchism as a "Pure Socialism" and to its spread to other tendencies in socialist thought.

It is usually written about the Cock-Crow society also known as the "Guangzhou Group" as being "led" by Sifo. This is true if one understands leader as a guiding example, but the group never establishes a formal leadership position or mechanism of authority. Its most important contribution in this moment was the establishment of a "link between intellectuals and workers" and its political propaganda work that aimed at differentiating Anarchism from the other socialisms that became more and more popular; and that work succeeded for the first time in forming a clear idea about what Anarchism is. The Guangzhou Group used the assertive claims of the rights of workers, women, peasants, and other suppressed groups to frame its concept of Anarchist society. Evidently there was no mention of ethnic minorities, as part of its conception was the elimination of ethnic, racial or national identities in favour of an internationalist identity that would place a primary importance on fidelity to humanity as a whole, instead of to certain ethnic or racial groups.

We must recognise that this position was formulated in response to the importance given to the idea of ethnicity within the anti-Manchu movement, which tried to establish the illegitimacy of the Qing dynasty on the basis that they were members of an ethnic minority that had no relation to the Han majority. A position Anarchists of all four main groups dismissed as racist and incompatible with a movement that declares to be working for liberation. Its position therefore, was that an organisation based on ethnicity encouraged racism, and could have no place in the revolution that sought to liberate the whole of humanity.

He was very active in the movement for Esperanto in which he adopted the pseudonym Sifo.

This article is from Vikipedio https://eo.wikipedia.org/wiki/Sifo

__________________________________________________________

1: This is somewhat in dispute, while there were other Chinese Anarchists active at the same time or before Sifo, many seem to have been active in the exile or international student communities or politically active but didn't become anarchists until later.

Espero

La Mito pri Alkoholo

Ĉiam trinku respondeble.